Rusland: het ergste is achter de rug...

Christophe Dumont, economist bij Candriam

De voorbije jaren kreeg de Russische economie twee erg verschillende schokken te verwerken: een forse achteruitgang van de ruilvoet(*) door de instorting van de olieprijs en economische en financiële sancties. Daardoor viel de economische activiteit sterk terug (grafiek 1). De recentste indicatoren lijken er echter op te wijzen dat, mede dankzij de gestabiliseerde olieprijs, de Russische economie in 2017 opnieuw kan groeien.

Aangezien beide schokken van langdurige aard zijn (de medio 2014 ingevoerde sancties werden verlengd tot januari 2017 en gezien de recent oplopende spanningen is er weinig hoop dat ze op korte termijn worden opgeheven) was de beslissing van de Russische overheid om haar munt sterk te laten devalueren de juiste keuze. Die strategie veroorzaakte weliswaar een enorme opstoot van inflatie, waardoor de consumptie fors kromp, maar slaagde erin de reserves buitenlandse munten van de centrale bank nagenoeg intact te houden. Bovenal temperde ze het effect van de lagere olieprijs op de begroting (omgerekend in roebel zijn de begrotingsinkomsten uit olie veel minder gedaald dan in dollar!).

Tot slot hebben de devaluatie van de roebel en de financiële sancties bedrijven ertoe aangezet hun buitenlandse schulden af te bouwen. De Russische economie heeft die schokken vandaag dan ook grotendeels verteerd en verkeert in een gunstige positie om van de recent gestabiliseerde (en zelfs stijgende) olieprijs te profiteren (grafiek 2).

Ook de conjunctuurindicatoren wijzen in die richting: de samengestelde inkoopmanagersindex liep in september op tot 52,6, de industriële productie trekt aan (grafiek 3) en het consumentenvertrouwen verbetert. Van bijna 16% een jaar eerder viel de inflatie in augustus terug tot minder dan 7%, wat de centrale bank ruimte gaf om haar monetaire beleid enigszins te versoepelen. De Russische economie staat dan ook op het punt om uit de recessie te klimmen: met een olieprijs rond de 50 dollar per vat zou het bbp in 2017 met 1,7% stijgen. Als de OPEC-landen en Rusland een akkoord bereiken over productiebeperkingen, is zelfs een nog grotere groei mogelijk.

Op middellange termijn is het vermogen van de Russische economie om langdurig met meer dan 1,5% te groeien echter beperkt. De vergrijzing van de bevolking (grafiek 4), het gebrek aan diversifiëring in andere activiteiten dan de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen en de sanering van de overheidsfinanciën blijven ernstige blokken aan haar been.