ACM vraagt reactie op nieuw ontwerpbesluit voorrang maatschappelijke projecten op stroomnet
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) vindt het belangrijk dat netbeheerders maatschappelijke projecten zoals scholen, ziekenhuizen en politiebureaus voorrang kunnen blijven geven op het stroomnet. De ACM heeft daarom een nieuw ontwerpbesluit gemaakt in lijn met de uitspraak van de hoogste bestuursrechter. De rechter vindt dat de ACM een kader mag opstellen, maar de gemaakte keuzes beter moet motiveren. Vanaf vandaag kan iedereen reageren op het nieuwe prioriteringskader in het ontwerpbesluit. Het nieuwe prioriteringskader gaat in op 1 januari 2026. Tot die tijd geldt nog het huidige kader.
Manon Leijten, bestuurslid van de ACM: “Om te zorgen dat netbeheerders voorrang kunnen blijven geven aan maatschappelijke projecten zijn we direct na de uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven begonnen met het opstellen van een nieuw prioriteringskader. We horen graag van partijen wat zij hiervan vinden, zodat we dit in het definitieve besluit kunnen verwerken.”
Op veel plaatsen in Nederland zit het elektriciteitsnet vol. Daarom zijn er wachtlijsten voor de toegang tot het elektriciteitsnet. Voorheen werd de plek op die wachtlijst alleen bepaald door het moment van aanvragen: wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Om netbeheerders de mogelijkheid te geven om voorrang te geven aan projecten die bijdragen aan maatschappelijke doelen, heeft de ACM in 2024 een prioriteringskader opgesteld. Op 11 maart 2025 heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) bepaald dat de ACM een nieuw besluit moet nemen over dit prioriteringskader.
Het nieuwe prioriteringskader bevat dezelfde 3 categorieën van projecten die voorrang krijgen. Net als in het huidige kader krijgt de categorie ‘congestieverzachters’ in het nieuwe kader de hoogste prioriteit omdat dit partijen zijn die ervoor zorgen dat er voor iedereen meer ruimte komt op het elektriciteitsnet. De volgende categorie die voorrang krijgt betreft de categorie ‘veiligheid’. Hieronder vallen projecten die bijdragen aan de nationale veiligheid, zoals politiebureaus, ziekenhuizen en projecten voor waterveiligheid. De derde categorie betreft ‘basisbehoeften’ zoals woningbouw, onderwijs of het openbaar vervoer.
Voor de categorieën veiligheid en basisbehoeften heeft de ACM alle sectoren en functies opnieuw tegen het licht gehouden. Om te bepalen of een sector in aanmerking komt voor prioriteit heeft de ACM beoordelingscriteria opgesteld. De ACM heeft hierover ook advies gevraagd aan de minister van Klimaat en Groene Groei. De ACM heeft alle sectoren en functies getoetst aan deze criteria. In beide categorieën zijn een aantal nieuwe functies toegevoegd. In de categorie veiligheid zijn dit bijvoorbeeld bedrijven die actief zijn op het vlak van zeer sensitieve technologieën, stroomnetten, alarm- en waarschuwingsdiensten en beveiligde communicatiekanalen zoals 112 en C2000, en verkeersveiligheid. De categorie ‘basisbehoefte’ wordt bijvoorbeeld aangevuld met collectieve woonvormen en openbaar vervoer.
Daarnaast overweegt de ACM om een hardheidsclausule in te voeren. Dit geeft ruimte om in uitzonderlijke gevallen een specifieke partij voor te trekken als dat vanuit het nationale of regionale maatschappelijke belang nodig is. Extra stroom om de waterveiligheid te borgen kan in een specifiek geval bijvoorbeeld van groter belang zijn dan stroom voor andere partijen in de categorie veiligheid.
Het CBb geeft de ACM tot 1 januari 2026 om een nieuw kader te maken. Die termijn is kort. De ACM vraagt partijen daarom om binnen 6 weken te reageren op het ontwerpbesluit. Zo kan de ACM de reacties op een zorgvuldige manier meenemen binnen het definitieve besluit. De ACM heeft ook 3 consultatievragen toegevoegd aan het ontwerpbesluit. De ACM bestudeert alle reacties en antwoorden op de vragen en betrekt deze bij het definitieve besluit. De ACM publiceert dit definitieve besluit in december 2025.
