Laten we investeren in vrede, niet in oorlog

Door Hadewych Kuiper, Managing Director van Triodos Investment Management

De NAVO-top, die op 24 en 25 juni in Den Haag plaatsvindt, zal ongetwijfeld in het teken staan van de vele wereldwijde conflicten. Er is een groot aantal ecologische, sociale, bestuurlijke en financiële redenen waarom private partijen nooit wapens zouden moeten financieren. Het is ongewenst, onnodig en te risicovol voor fonds- en vermogensbeheerders.

Hadewych Kuiper

Als kind in de jaren 80 groeide ik op met de dreiging van Rusland, de koude oorlog en de wapenwedloop. Samen met 550.000 anderen demonstreerde ik in 1983 op het Malieveld tegen kernwapens. Ik herinner me de sfeer nog goed: angst en onrust hingen in de lucht. Het was een enorme opluchting toen deze dreiging voorbij was.

We zijn in Europa gezegend met vele decennia van vrede en ook economisch is het ons voor de wind gegaan. Maar nu, als volwassene in 2025, hoor ik de verontrustende taal van toen opnieuw het publieke discours binnensluipen.

Het staat buiten kijf dat Europa een inhaalslag moet maken om zichzelf te kunnen verdedigen. Maar nu de discussie over bewapening intensiveert, wil ik professionele beleggers met goede bedoelingen op drie belangrijke zaken wijzen.

Ten eerste: de Europese wapenindustrie heeft geen gebrek aan financiering. Waar het aan ontbreekt zijn overheidscontracten

Stefano Pontecorvo, bestuursvoorzitter van Leonardo, één van Europa's grootste wapenproducenten, benadrukte dit onlangs in een panel georganiseerd door de Europese Investeringsbank. "We hebben uw geld niet nodig", zei hij. "Geef ons contracten en blaas de toeleveringsketen nieuw leven in." ​

Een ander kopstuk uit de defensie-industrie is het hier hartgrondig mee eens. Frank Thiser, CFO van dronefabrikant Quantum Systems, bevestigt dat een gebrek aan schaalgrootte en vraag vanuit de overheid het grootste probleem is, niet een gebrek aan particuliere investeringen.

Hieruit blijkt duidelijk dat overheden de hoofdrol spelen in het waarborgen van onze veiligheid. Investeerders moeten zich hier niet in mengen. Er is een groot aantal ecologische, sociale, bestuurlijke en financiële redenen waarom private partijen nooit wapens zouden moeten financieren. Het is ongewenst, onnodig en te risicovol voor fonds- en vermogensbeheerders.

Ten tweede: om toekomstige conflicten te voorkomen, moeten we sociale factoren meenemen in ons risicobeheer

Als het gaat om de dreiging van oorlog en conflicten, hebben overheden en private investeerders verschillende rollen. Waar het de plicht van overheden is om het algemene welzijn te waarborgen en onze vrijheid te verdedigen, moeten institutionele beleggers en vermogensbeheerders zich richten op de welvaart en winstgevendheid van de economie op de lange termijn. We moeten onze blik op de toekomst richten. Dat is waar we onze kennis en vaardigheden voor moeten inzetten.

Mijn oproep aan iedere investment manager is dan ook om de volgende vraag centraal te stellen: "Kan ik met mijn investering potentieel conflict aanwakkeren, bijvoorbeeld door menselijke waardigheid te veronachtzamen of ongelijkheid te vergroten?”

Elke investeringsbeslissing die we nemen heeft impact - positief of negatief. Van textielketens die hun kledingproductie uitbesteden naar lagelonenlanden tot fabrikanten van elektrische auto's die afhankelijk zijn van kobalt- en lithiumwinning. Als je de impact die je maakt niet duidelijk in kaart kunt brengen, kun je het risico niet goed inschatten. Dan is de kans groot dat het geen goede investering is.

Als een investering bijdraagt aan ongelijkheid, legt deze mogelijk de basis voor toekomstig populisme, opstand en conflicten. Wanhopige en getraumatiseerde mensen zonder rechten en met niets te verliezen worden niet geboren, ze worden gecreëerd. En je hoeft geen genie te zijn om te zien hoe decennia van ongelijkheid hebben geleid tot opstand en bloedvergieten. Dit probleem wordt nog eens verergerd doordat 360 miljoen klimaatmigranten noodgedwongen naar andere gebieden moeten verhuizen, wat de sociale spanningen en het anti-immigratiesentiment verder aanwakkert.

De klimaatcrisis is een van de belangrijkste oorzaken van conflicten en maatschappelijke risico's. Door de belangen van het mondiale zuiden stelselmatig te negeren, heeft het kapitalistisch systeem ernstige sociale schade toegebracht, vooral aan degenen die er nauwelijks van hebben geprofiteerd. Maar de natuur discrimineert niet: multimiljonairs in Los Angeles - sommigen onverzekerd - keken in januari hulpeloos toe hoe hun landhuizen tot de grond toe afbrandden. En in China lijden mensen uit alle lagen van de bevolking onder de gevolgen van ernstige luchtvervuiling. Milieurampen en sociale onrust zijn duidelijk aanwijsbare oorzaken van conflicten.

Als vermogensbeheerders moeten we daarom sociale risicofactoren meenemen in ons beleggingsproces. We moeten onze teams vragen om in hun due diligence proces ook te analyseren of investeringen bijdragen aan verdere ongelijkheid of de kiem leggen voor toekomstige spanningen. Dit gaat in de eerste plaats over het verminderen van risico's in de portefeuille. Maar het gaat ook over het zoeken naar investeringen die de sociale cohesie versterken en een positieve bijdrage leveren aan conflictpreventie. Voorbeelden zijn lokale opwekking en opslag van groene energie waardoor onze energieafhankelijkheid vermindert of energiecoöperaties die ervoor zorgen dat iedereen mee kan komen in de energietransitie. Of denk aan betaalbare huisvesting, oplossingen voor schoon water of toegang tot financiële diensten - allemaal sectoren waarin geïnvesteerd kan worden. De huidige groene taxonomie gaat meer over positieve impact dan over risicobeheer. Zolang er geen sociale taxonomie is, moeten we dit werk zelf doen en risicovolle investeringen eruit filteren.

Ten derde: De wereld heeft ons nodig om vreedzame en winstgevende investeringen te doen

Het goede nieuws is dat er honderden – zo niet duizenden – verschillende investeringsmogelijkheden zijn die marktconforme rendementen opleveren en daarnaast vrede en menselijke waardigheid bevorderen.

Laaghangend fruit zijn bijvoorbeeld impactvolle microkredieten. Bij Triodos zoeken we de kredietnemers ter plekke op om te zien waar ze de financiële middelen voor inzetten. Zo kunnen boeren de financiering gebruiken om hun gewassen aan te passen aan een veranderend klimaat, wat uiteindelijk ook hun winst ten goede komt. Vrede en menselijke waardigheid kennen vele vormen. Als het gaat om het versnellen van de energietransitie - die nauw verweven is met het voorkomen van wereldwijde klimaatrampen en conflicten - zien we dat inclusiviteit het beste werkt. Wanneer projectontwikkelaars zich inzetten voor lokale gemeenschappen en ook iets aan hen teruggeven, is het resultaat beter.

Vermogensbeheerders zouden er goed aan doen voorkeur te geven aan coöperaties, winstdelingsmodellen en sociale verbeteringen wanneer ze beslissen waar ze het geld van hun klanten investeren. Lange termijn-beleggers hebben immers de plicht om naar het grotere geheel te kijken. ​ De NAVO-top zal zeker benadrukken dat we eenheid nodig hebben. En dat we bij onze leest moeten blijven. Laat de overheid voor contracten zorgen. En laat ons als financiële sector in een eerlijke en vreedzame economie investeren. Onze ouders hebben de oorlogsdreiging van de jaren 80 overwonnen. Nu is het onze tijd om in beweging te komen en ons geld te investeren in vrede.