LFDE: ‘De Fed is een belegerd dorp’

Door Clément Inbona, Fund Manager, LFDE

Clément Inbona

De Amerikaanse Federal Reserve (Fed) lijkt hoe langer hoe meer op het belegerde dorp uit het bekende stripverhaal Asterix. In elk verhaal, tot in 2019, wordt dit dorp als volgt geïntroduceerd: "Heel Gallië is bezet door de Romeinen... Helemaal? Nee! Want een dorpje van onverzettelijke Galliërs biedt koppig weerstand aan de overheersers." Vandaag de dag speelt Jerome Powell de rol van Asterix en de overheerser is het MAGA-kamp, met Donald Trump in de rol van Caesar.

De meest recente aanval is de poging om Lisa Cook, gouverneur van de Amerikaanse centrale bank, te ontslaan. Zij wordt beschuldigd van fraude bij het aanvragen van persoonlijke hypotheken. Zij heeft dit bevel naast zich neergelegd en is naar de rechter gestapt, die moet beoordelen of het motief 'gerechtvaardigd' is. Dat zou de enige geldige reden zijn voor de Amerikaanse president om een lid van de Fed te ontslaan. Eerder werd Fed-voorzitter Jerome Powell onder druk gezet vanwege de renovatie van het hoofdkantoor van de Fed, met het argument dat deze te duur was.

Sinds het Amerikaanse Hooggerechtshof in mei vorig jaar de macht van de Amerikaanse president over overheidsinstanties uitbreidde, vormt de Fed een uitzondering. Het is namelijk de enige instelling waarvan de leden niet door de president kunnen worden ontslagen, tenzij er een "geldig motief" is, dat op dit moment niet goed gedefinieerd is. De onafhankelijkheid van de Fed is het resultaat van een geleidelijke verovering. Het begon in 1935 met de afscheiding van het ministerie van Financiën en werd in 1951 bekrachtigd met het einde van de monetarisering van staatsschulden, een instrument dat tijdens de Tweede Wereldoorlog veel werd gebruikt om de oorlogsinspanning en later de wederopbouw te financieren. Maar onafhankelijkheid betekent niet dat de Fed volledig aan de druk van de overheid ontsnapt, zoals bleek onder de presidenten Johnson en Nixon in de jaren zestig en zeventig.

De pogingen van Trump om de Fed onder controle te krijgen, doen er eigenlijk nauwelijks iets toe. De geplande vervanging van de leden van de Fed werkt immers in zijn voordeel. In 2026 zal hij een nieuwe voorzitter benoemen en daarmee zijn invloed vergroten. Aangezien de VS kampt met een fors begrotingstekort en een zware schuldenlast, wil Trump de instelling beïnvloeden om de rente te verlagen en zo de financieringskosten van de Amerikaanse overheid terug te dringen. Ook als de gevolgen rampzalig kunnen zijn. Turkije is een veelzeggend voorbeeld. Toen Erdogan in 2019 de controle over de centrale bank overnam, lieten de economische gevolgen niet lang op zich wachten: een ongebreidelde inflatie en een enorme depreciatie van de Turkse lira, waardoor importproducten nog duurder werden. Al deze gevolgen zouden zwaar kunnen wegen op de Amerikaanse economie, mocht het MAGA-kamp besluiten om het Fed-dorpje te veroveren.