Deze keer is het anders

Een blijf thuis Flash Crash recessie met t-vorm

Wanneer er sprake is van de dreiging of de realiteit van een recessie, volgt deze meestal een typisch patroon. Het wordt veroorzaakt door krappe financiële voorwaarden, een echte of marktbubbel die barst, een dramatische stijging van de olieprijs, of een combinatie van bovenstaande. Deze keer is het anders: een blijf thuis recessie.

De economische vertraging van 2020 is niet te wijten aan een van de gebruikelijke oorzaken, namelijk een omkering van de curve van de Amerikaanse Treasuries, een vertraging van de Amerikaanse huizenmarkt of een hoge olieprijs. Het is eerder het gevolg van de virusuitbraak die niet leidt tot een beleidsfout, maar tot een recessie gestuurd door het beleid. Als reactie op de virusuitbraak hebben wereldwijd de overheden begrijpelijkerwijs gereageerd door hun bevolking aan te sporen om de dagelijkse activiteiten te beperken. Ik schrijf dit bijvoorbeeld op mijn gebruikelijke traject, de parkeergarage en de trein zijnleeg. We zullen allemaal onze eigen anekdotes hebben over deze dramatische verandering in het dagelijks leven. Dit zal leiden tot een ineenstorting van het bbp. De kredietspreads hangen nauw samen met economische groei en de spreads hebben al agressief gereageerd op de lagere bbp-verwachtingen.

Maar gelukkig gaan we deze recessie in met een reeds zeer accommoderend monetair beleid van de centrale banken. Het duurt ongeveer twee jaar voordat we het effect van het monetaire beleid in de economie kunnen zien. Zo zagen we bijvoorbeeld een vertraging in 2018, een paar jaar nadat de Fed de tarieven begin 2016 had verhoogd. Nu heeft de economie een voorsprong, omdat de Fed begin 2019 is gestopt met de rentestijging en vervolgens is overgegaan tot een verlaging. Terwijl de ECB slechts beperkte mogelijkheden heeft om te reageren vanwege het toch al zeer lage beleidstarief, doen de Fed en de BoE dat wel.

Er zijn drie fasen van een recessie - hoe zal deze anders verlopen?

Fase 1: het begin van een recessie
Dit is de meest zekere recessie die we ooit hebben gezien: we kunnen allemaal de dramatische daling van de dagelijkse activiteit om ons heen waarnemen. Het aantal discretionaire uitgaven is verminderd en de duurste discretionaire uitgaven, reizen en toerisme, zijn het zwaarst getroffen. Dit is geen langzame evolutie waarbij individuen geleidelijk aan de nieuwe economische realiteit ontdekken, dit is een gebod voor iedereen om te stoppen met consumeren. Dit gebod geldt wereldwijd en ogenblikkelijk, iets wat nog nooit eerder is gebeurd.

Recessies worden meestal beschreven als V- of U-vormig. Het eerste deel van deze recessie zal lijken op de U-vorm. Het zal verticaal en dramatisch zijn, de grootste ineenstorting van het bbp ooit op week- en maandbasis in veel landen.

Fase 2: einde van de recessie

Aangezien de snelheid en de diepte van de recessie te wijten zijn aan het virus en de daaruit voortvloeiende overheidsmaatregelen om te voorkomen dat we ons kunnen mengen, hebben we een ongewoon sterk idee van wanneer en hoe de recessie eindigt. Dit virus lijkt seizoensgebonden patronen te vertonen, zoals de griep, en als het eenmaal een groot deel van de bevolking geïnfecteerd heeft, kan er immuniteit ontstaan. Op een gegeven moment, vermoedelijk binnen drie maanden, zal het overheidsbeleid dus worden gewijzigd en kunnen we mogelijk terugkeren naar een normaal gedrag. Deze heropleving zal enorm zijn, omdat de bevolking niet meer opgedragen wordt om thuis te blijven. De economische gegevens zullen dus een snelle opleving laten zien: het zal geen V of U zijn, maar het zal lijken op een l. Het zal in veel landen de grootste sprong van het bbp ooit zijn op week- en maandbasis.

Fase 3: post-recessie

De dramatische ineenstorting en het herstel zullen op langere termijn enige schade toebrengen aan het economisch systeem. Ten eerste qua vertrouwen tussen bedrijven en mensen, en ten tweede vanwege de ongekende en ernstige pijn op korte termijn van deze recessie. Het menselijk gedrag kan veranderen en kwetsbare bedrijven die afhankelijk zijn van discretionaire kortetermijnuitgaven zullen verzwakt zijn en mogelijk permanent worden geschaad. Terwijl een deel van de consumptie gewoon zal worden uitgesteld (bijvoorbeeld de aankoop van een auto), zal er veel verloren gaan (zoals bioscoopbezoek). Positief is dat de ontwikkelde economieën, in tegenstelling tot de meeste andere recessies, een zeer lage werkloosheid kennen, dat een aanzienlijk deel van de bevolking aan het werk zal blijven en dat veel bedrijven stabiel kunnen blijven draaien. Hopelijk komt er fiscale steun voor bedrijven die het lastig hebben.

Daarom zal de groei na de recessie weer normaal zijn, maar in eerste instantie zal deze waarschijnlijk niet meer op het oude niveau komen. Hierdoor krijgt dit type recessie een t-vorm: een scherpe terugval, een sterke opleving en dan terug naar de normale economische cyclus, waarschijnlijk op een lager niveau dan voorheen, tenzij de beleidsreactie de neerwaartse spiraal overstijgt, in welk geval we teruggaan naar waar we eerder waren (T niet t). Voor de meest getroffen economieën zal deze t een sterkere neerwaartse en opwaartse beweging zijn, maar de permanente schade kan ook groter zijn. Voor beleggers in bedrijfsobligaties is het in deze periode belangrijk om zoals altijd te differentiëren inzake de kwaliteiten van de obligaties. Terwijl het aantal wanbetalingen van high yield obligaties naar verwachting zal toenemen (bij eerdere recessies was tot 30% van de high yield obligaties in gebreke gebleven gedurende vijf jaar), worden investment grade obligaties zo genoemd omdat ze zouden moeten overleven (waarbij meer dan 2% van de obligaties in gebreke bleef gedurende vijf jaar in tijden van stress).

Deze recessie is anders. We weten waarom het gebeurt, hebben een veel duidelijker beeld dan gewoonlijk van de duur ervan en kunnen sterk veronderstellen hoe het tot een einde komt. Verschillende regeringen en centrale banken werken daarom aan maatregelen om ons door de kortstondige flash crash van het bbp te loodsen. Daardoor kunnen de autoriteiten gedurfd en agressief optreden, wat op zich al verschillend is. Deze ongekende stimulerende maatregelen zullen waarschijnlijk na de schok blijven bestaan, om ervoor te zorgen dat de economie een kans krijgt om een economisch niveau te bereiken dat zo dicht mogelijk bij het vorige niveau ligt.