U betaalt, overheid bepaalt

Er is een sterke roep om overheidsingrijpen in de economie en na aanvankelijk aarzeling, geven de meeste overheden er graag gehoor aan. In Nederland gaat de BTW-verhoging niet door, in het Verenigd Koninkrijk wordt de BTW zelfs verlaagd. In Duitsland wil men de auto-industrie te hulp schieten. De Europese Commissie wil allerlei klimaatmaatregelen vervroegd uitvoeren om de economie te stimuleren. Vanuit sommige partijen in de tweede kamer is er nu de oproep om de hypotheekrente te reguleren. Daarnaast is er nog de financiële assistentie voor Leaseplan en kennen wordt er “tijdelijke” ww ingevoerd. In China is er een immens groot budget beschikbaar om infrastructurele projecten aan te wakkeren. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Alles lijkt van de overheid af te hangen.



De belegger ziet het met lede ogen aan en lijkt gezien het koersverloop van de afgelopen weken en maanden totaal niet overtuigd te zijn dat het smijten met miljarden iets zal uithalen. Wie in een grafiekje het overheidsingrijpen afzet tegen het koersverloop op aandelenbeurzen of spreads op bedrijfsobligaties, ziet een invers verband.



Volgens Mohamed El-Elrian van Pimco “is het niet te vermijden dat er vertragingen zijn in de keten herkennen-ontwerpen-uitvoeren-effect sorteren.” El-Erian roept in de Financial Times op om de ogen open te houden en te letten op kleine tekenen van hoop als bijvoorbeeld het normaliseren van het commercial paper segment of een herstel bij bankobligaties en senior mortgage securities. “Zoek niet naar een wondermiddel. Er is teveel kapot gegaan om op korte termijn een volledig herstel te zien bij alle risiovolle assets”, aldus El-Elrian. Hij is vrij optimistisch over de maatregelen, maar benadrukt dat we geduld moeten hebben.



JP Morgan Asset Management wijst in zijn wekelijkse nieuwsbrief er op dat stimuleringsmaatregelen alleen niet voldoende zijn. Extra uitgaven van de overheid moeten ondersteund worden door monetaire verruiming om “niet tandeloos te zijn.” In het Japan van de jaren negentig duurde het elf jaar (!) voordat de Bank of Japan echte maatregelen nam om de economie te stimuleren. De Fed lijkt bereid te zijn om heel diep te gaan, maar kan dat van de ECB met zijn mandaat om inflatie te bestrijden ook gezegd worden?



De inflatie –vooral in de VS- loopt dermate sterk terug dat er over deflatie wordt gesproken. In de eurozone is daar voorlopig nog helemaal geen sprake van want de geldontwaarding staat over de laatste 12 maanden nog op 3,2% en ten opzichte van september was de inflatie in oktober 0,0%.



Goedkoop geld is een oorzaak van de huidige misère, maar het is ook weer een sleutel om eruit te raken. Eenzelfde paradox geldt voor regulering van de financiële sector. Het is heel begrijpelijk dat er een roep is om meer regulering, maar te strikte regels zullen het opveren van het kredietwezen tegelijkertijd frustreren.



De voorspellingen voor economische groei worden vooralsnog enkel naar beneden bijgesteld en niet naar boven. De stroom slecht economisch nieuws is niet te stoppen en beleggers op hun beurt willen eerst tastbare tekenen van herstel zien voordat ze geloven. Het zal tijd vergen voordat de overheidsmaatregelen hun gewenste effect sorteren en voordat Barack Obama zijn voornemens in maatregelen kan omzetten. Het geduld van beleggers wordt danig op de proef gesteld. Het is niet makkelijk om afhankelijk te zijn van de overheid.

Freddy van Mulligen is hoofd research van Morningstar Nederland. Hij waardeert uw commentaar, maar kan geen specifieke adviezen over fondsen of portefeuilles geven. Auteurs kunt u bereiken via de Analisten feedback.