Lissabondoelstellingen nauwelijks gehaald; hoe serieus moeten we EU 2020 nemen?

De Europese doelstelling om tegen 2010 „de meest dynamische competitieve kenniseconomie ter wereld" te worden is niet gehaald. 10 jaar geleden stelden de EU-landen de zogenaamde Lissabonstrategie op die flexibelere arbeidsmarkten, een groenere, digitale economie en grotere investeringen in wetenschappelijk onderzoek beoogde. Enkel zo zou Europa zich met de VS, de BRIC-landen en andere opkomende economieën kunnen meten, maar 10 jaar later blijkt dat de meeste doelstellingen niet zijn gehaald; erger nog, de meeste landen komen niet eens in de buurt.

De Lissabondoelstellingen -70 procent van de bevolking aan het werk, 3 procent van het nationaal inkomen investeren in onderzoek en ontwikkeling (R&D)- bleken voor de meeste landen te hoog gegerepen. België scoort onderaan in de rangschikking van de arbeidsparticipatie, want slechts 9 van de 27 EU-landen doen het nog slechter. Qua besteding van het bbp aan onderzoek en ontwikkeling is ons land een grijze middenmotor.

Hoewel de meeste doelstellingen niet werden gehaald, presenteerde de voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso vanmorgen in Brussel al de opvolger van Lissabon, de strategie Europa 2020. Net als ‘Lissabon' heeft EU2020 een looptijd van tien jaar en ook de thema's zijn dezelfde als 10 jaar geleden: klimaatverandering, globalisering (het verplaatsen van fabrieken), de vergrijzing en technologische ontwikkelingen die constante innovatie vereisen. De doelen zijn opnieuw ambitieus: 75 procent werkgelegenheid, 3 à 4 procent van het bruto binnenlands product moet in R&D geïnvesteerd worden en de CO2-uitstoot moet met 20 procent omlaag.

Vraag is of zo'n plan, gezien het fiasco van Lissabon, nog au sérieux kan worden genomen, want de crisis gooit roet in het eten: in moeilijke tijden denken regeringen nationaal, eerder dan Europees. Verder is geld nodig om de plannen te realiseren, maar zowat alle EU-landen kampen met torenhoge begrotingstekorten en moeten noofgedwongen streng gaan bezuinigen.

Angela Merkel heeft Barroso al om uitleg gevraagd. Enerzijds moeten landen zich van hem aan het Groei- en Stabiliteitspact houden en bezuinigen, anderzijds roept hij om meer groene investeringen. Deze tegenstrijdige belangen lijken het plan EU2020 nu al in gevaar te brengen.