CEO's somber over toekomst

Zowat de helft (48%) van de 1258CEO’s die wereldwijd werden bevraagd gelooft dat de globale economie verder achteruit zal gaan in de komende 12 maanden. Dat blijkt uit de‘15th Annual Global CEO Survey’ van PwC, waarvan de resultaten vandaag tijdens het World Economic Forum in Davos worden bekend gemaakt.Amper 15% van de bevraagde CEO’s denkt dat de wereldwijde economie zal groeien, een schril contrast met de survey van vorig jaar waarin maarliefst 48% aangaf ‘zeer veel vertrouwen’ te hebben in de groeivooruitzichten. De Belgische ondernemers zien de toekomst zo mogelijk nog minder rooskleurig tegemoet dan hun collega’s: maar liefst 62% zegt dat de economie wereldwijd nog verder achteruit zal boeren, terwijl slechts3% gelooft in een verbetering van de economische situatie.

Pessimstisch over macro-economie

Een opvallende vaststelling is dat 40% van de CEO’s wereldwijd zegt meer vertrouwen te hebben in de omzetgroei voor het eigen bedrijf dan in de economische vooruitzichten. Dit wijst er mogelijk op dat bedrijfsleiders vinden dat ze sinds de crisis van2008 meer ervaring opgedaan hebben in het aansturen van hun bedrijf in moeilijke en wisselende economische tijden. 4 op de 10 CEO’s hebben‘erg veel vertrouwen’ in de omzetgroei van hun bedrijf, een lichte daling ten opzichte van de 48% van vorig jaar, maar nog steeds een stukbeter dan de 31% van 2010. Ook op dit vlak lijken de CEO’s in ons land terughoudender: 12% van hen zegt ‘erg veel vertrouwen’ te hebben, maar het overgrote deel (47%) is toch wat voorzichtiger. Zo voorspellen Belgische bedrijfsleiders eveneens grotere wijzigingen van hunstrategieën dan hun buitenlandse collega’s. De belangrijkste redenen voor deze strategische koerswijziging in België zijn de concurrentiële bedreiging, de impact van de staatsschuld, een gewijzigde risicotolerantie en de beschikbaarheid van talent.

Minder personeel nodig

Uit de survey blijkt verder dat meer dan de helft van de CEO’s wereldwijd een toename verwacht van het personeelsbestand in het komende jaar. De cijfers verschillen hier wel naargelang van de sector, maar globaal gezien lijken vooral de entertainment-en mediasector het meest te zullen aanwerven. In België liggen de aanwervingsintenties voor het komende jaar beduidend lager. Slechts 21% van de CEO’s denkt aan een uitbreiding van het personeelsbestand en 32% vermoedt dat het personeelsbestand op hetzelfde peil zal blijven. Op dit vlak zijn Belgische bedrijfsleiders door de bank genomen pessimistischer dan ondernemers in Nederland of Duitsland. Beduidend meer Belgische CEO’s willen, om redenen die verband houden met de beschikbaarheid van talent, eerder hun activiteiten verplaatsen dan partnerships aangaan om de kloof op te vullen.

Grootste daling van vertrouwen in West-Europa

De daling van het vertrouwen in de groeivooruitzichten van de economie is het grootst in West-Europa. Dat isniet echt een verrassing, gezien de aanhoudende eurocrisis. Slechts 1 op de 4 Europese bedrijfsleiders heeft ‘veel vertouwen’ in de groeivooruitzichten, een scherpe daling in vergelijking met de 40% van vorig jaar. Ons land en Nederland scoren met respectievelijk 12% en 13%beduidend minder dan Duitsland, dat met 47% de uitzondering vormt in Europa.

De vooruitzichten op korte termijn zijn ook minder rooskleurig bij de CEO’s uit Azië en het Stille Oceaangebied, waar het vertrouwen zakte van 54% vorig jaar naar 42% dit jaar. Vooral China kent een grote terugval: 51% van de CEO’s daar zegt ‘veel vertrouwen’ te hebben, terwijl dat vorig jaar nog 72% bedroeg. In India tekent zich een gelijkaardige evolutie af. Waar in de vorige survey nog 88% van de ’ondernemers daar te kennen gaf ‘veel vertrouwen’ te hebben in de groeivooruitzichten op korte termijn,is dat percentage dit jaar teruggelopen tot 55%. Ook in de VS is er een kleine terugval merkbaar (van 45% vorig jaar naar 41%). Afrika is het enige continent waar het vertrouwen bij CEO’s lijkt toe te nemen: 57% verwacht groei , een stijging met 7 procentpunten ten opzichte van vorig jaar.

Op de langere termijn gaat het vertrouwen eveneens naar beneden. 46% van de CEO’s zegt dat ze‘veel vertrouwen’ hebben in de omzetgroei voor de komende drie jaar, een daling van 5 procentpunten. Ook hier ligt het vertrouwen bij de CEO’s in West-Europa het laagst. In België blijkt zelfs maar 21% ‘veel vertrouwen’ te hebben in het groeipotentieel op middellange termijn.

Waar ligt de Belgische CEO van wakker?

De schuldenlast en de fiscale tekorten baren de Belgische CEO de meeste zorgen (68%). 65% maakt zich zorgen over de onzekere groeivooruitzichten. Het lijstje wordt vervolledigd door de instabiliteit op de kapitaalmarkten (50%), de veranderingen op het vlak van regelgeving (41%) en de volatiliteit van de wisselkoersen (29%). De Belgische bedrijfsleiders maken zich veel meer zorgen over de stijgende fiscale druk dan hun Duitse en Nederlandse buren maar hun mate van bezorgdheid komt overeen met het Europese gemiddelde. De Nederlandse CEO’s zijn veel minder ongerust over de vele bedreigingen dan hun Belgische of Duitse collega’s.

“Niet alleen in ons land, maar ookin de rest van de wereld heeft het vertrouwen van de bedrijfsleiders een flinke tik gekregen”, zegt Karel De Baere, Voorzitter van PwC Belgium.“De naschokken van de financiële crisis zijn nog altijd voelbaar. Ze zijn erg bezorgd over de wereldwijde economische onzekerheid en het trage herstel van de economie. Het voorzichtige optimisme dat na de crisis even de kop opstak is zo goed als verdwenen.”

Volgens De Baere wordt het vertrouwen in wereldwijde economische groei nog verder aangetast door de aanhoudende schuldencrisis in de EU en de andere economische onzekerheden. “We zien nu zelfs dat snel groeiende economieën in Azië en Latijns-Amerika niet immuun zijn voor de voortdurende economische stagnatie. Elke CEO ter wereld maakt zich duidelijk zorgen over de gezondheid van de globale economie. De voorbije jaren hebben we gezien dat de opkomende economieën het goed bleven doen terwijl de gevestigde economieën in Europa en elders zwaar te lijden hadden onder de crisis. We zien nu dat deze stelling toch enigszins wordt ontkracht.”

“Positief is wel dat de CEO’s, dankzij de ervaring die ze de laatste jaren hebben opgedaan in de moeilijke economische situatie, nu blijkbaar beter weten hoe ze hun organisatie efficiënt door economisch woelige wateren kunnen loodsen. Ze weten intussen beter om te gaan met een economie die wordt gekenmerkt door marktvolatiliteit, een verminderde vraag in de ontwikkelde economieën en meer onzekerheid in de groeilanden. Wereldwijd is 40% van de bedrijfsleiders ervan overtuigd de geplande groei te kunnen realiseren ondanks de moeilijke omstandigheden. Maar dat optimisme is niet overal even sterk aanwezig. Kijk maar naar ons land, waar 47% van de CEO’s aangaf een eerder gematigd vertrouwen te hebben in eventuele groeikansen”, aldus De Baere. Belgische bedrijfsleiders voorzien voor 2012 ook meerkostenbesparingen, outsourcing en desinvesteringen dan hun buren in Duitsland en Nederland.

Waar liggen de groeikansen?

Uit de ‘15th Annual Global CEO Survey’ blijkt dat ondernemers de opkomende economieën nog steeds beschouwen als een belangrijke groeipool. Wereldwijd vindt 59% van de CEO’s die groeimarkten veel belangrijker voor de toekomst van hunbedrijf dan de meer ontwikkelde en gevestigde economieën. Globaal gezien blijven de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China) de belangrijkste groeimarkten, gevolgd door de VS en Duitsland. Voor de Belgische CEO ligt het grootste groeipotentieel in eerste instantie wat dichterbij huis: 38% van hen kijkt naar opportuniteiten in Frankrijk , gevolgd door Duitsland (26%) en dan pas China (21%).

CEO’s wereldwijd gaan in 2012 in de eerste plaats op zoek naar groei door het uitbreiden van hunmarktaandeel in bestaande markten en de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. In België scoort dit laatste aspect het hoogst (47%) en komt versterking van het marktaandeel met 24% op de tweede plaats. Het aanboren van nieuwe markten, fusies en overnames alsook joint ventures en allianties hinken zowel in ons land als in de rest van de wereld achterop als groeistrategie. Met name de Belgische ondernemers zetten minder in op de strategische samenwerking met derden: slechts 3% ziet joint ventures en allianties als groeifactor.

Talent: de grote uitdaging

Zoals aangehaald, voorziet iets meer dan de helft van de CEO’s wereldwijd een toename van het personeelsbestand, en dat ondanks de tegenvallende economie. In België liggen de aanwervingsintenties zoals vermeld een stuk lager. Bij ons denkt zelfs 41% van de bedrijfsleiders in onze steekproef dat ze het personeelsbestand zullen moeten inkrimpen in 2012.

Het vinden, aantrekken en aan boord houden van het juiste talent blijft echter een van de belangrijkste uitdagingen voor menig CEO. Wereldwijd heeft slechts 1 op de 3 CEO’s er veel vertrouwen in dat ze dat talent ook zullen vinden. In ons land is amper 18% van de ondernemers daarvan overtuigd. In België blijkt het vinden van gekwalificeerde arbeiders de hardste noot om kraken: maar liefst59% van de Belgische CEO’s (zowat het dubbele van het wereldwijde percentage) ziet daarin de grootste uitdaging.

“In ons land zijn er heel wat knelpuntberoepen en we weten al langer dat Belgische bedrijven moeilijkgoed gekwalificeerde arbeiders vinden”, zegt Karel De Baere. “Op dit vlak heeft de overheid een belangrijke rol te spelen. Ons onderwijsmoet werk maken van een betere opleiding van technisch personeel – dat nog steeds moeilijk te vinden blijkt.”

Het niet voorhanden zijn van het juiste talent is dan ook voor heel wat bedrijfsleiders een van de belangrijkste bedreigingen voor mogelijke groei. Dat wordt door meer dan de helft van de CEO’s wereldwijd en door 47% van de Belgische CEO’s beaamd. Andere belangrijke bedreigingen voor de groei zijn volgens de Belgische CEO’s belastingverhogingen (53%), veranderende consumptiepatronen (56%), de stijgende energiekosten (35%) en het onvermogen om groei te financieren (32%).

Bijna drie kwart van de CEO’s wereldwijd en 62% van de bedrijfsleiders in ons land verwachten in de komende 12 maanden een bijsturing van hun strategie op het vlak van talentmanagement. Daarmee is talentbegeleiding en –ontwikkeling voor het tweede jaar op rij de absolute veranderingsprioriteit voor de bedrijven. Bijna 7 van de 10 CEO’s (tegenover 53% in België) geeft zelfs aandat ze meer tijd zouden willen kunnen besteden aan de ontwikkeling van leiderschap en talent in hun bedrijf.

“Het is ironisch en triest te moeten vaststellen dat, nu onze economie het zo moeilijk heeft, een gebrek aan gekwalificeerd personeel de groei belemmert. CEO’s hebben het erg moeilijk om het juiste personeel te vinden en te houden, en het verloop in de groeilanden is groot. Het probleem zal wellicht alleen maar groter worden naarmate de wereldwijde demografische patronen verder veranderen. Ook in ons land zal de uitdaging er uiteraard niet minder op worden gezien de toenemende vergrijzing”, besluit De Baere.

Over de CEO Survey

Voor PwC’s ‘CEO Survey’ werden tijdens het laatste kwartaal van vorig jaar 1.258interviews afgenomen in 60 landen. 291 interviews vonden plaats in West-Europa, 440 in Azië, 150 in Latijns-Amerika, 236 in Noord-Amerika, 88 in Centraal- en Oost-Europa en 53 in het Midden-Oosten en Afrika. In België werden 34 CEO’s ondervraagd, in Frankrijk waren dit er 17, in Nederland 38 en in Duitsland 49. In Luxemburg vonden geen interviews plaats. De Belgische CEO-interviews werden afgenomen in verschillende sectoren:vermogensbeheer, banken en kapitaalmarkten, verzekeringen, entertainment en media, gezondheidszorg, industriële producten, kleinhandel en consumentenproducten.

De resultaten van PwC’s ‘15th Annual Global CEO Survey’ werden voorgesteld tijdens een persconferentie aan de vooravond van het World Economic Forum in Davos.